Grammatica Janualis habet Facultatis loqvendi SCIENTIAM, Seupraecognita: de numero partium Orationis, singulasqve tractandiMethodo, I. e.satis puerilem, et Grammaticae Philosophanti (qvam cum Logicaeet Metaphysicae parallelismo aliô servamus) satispraeludentem. Qvae si facilitati nihil incommodabunt,habebimus qvod qvaeritur, Grammaticam satis Janualem, h.

Accurationem tamenservavimus qvantam licuit: Definitiones puta, Divisiones,Regulasqve, veriores. Facilitatiautem consuluimus, resolvendo continua praecepta in Qvactiones et Responsiones: qvod doceneibus et discentibuslumen dabit, repetitionumqve praxi serviet. (3) Nec, Etymologiam, Syntaxin, Orthotoniamqve etOrthographiam, seorsim tractando, uti prius, sed junctim: etsic nonter, sed semel, Orationis partes transeundo. Et breviorem qvidem (1) Fundamenta in GrammaticaVestibulari posita non repetendo, sed illis tantum superstruendo.(2) Subtiliora refecando, et Grammaticae eleganti (Atriali)servando. Novis itaqve nunc oblatis ista retractandi occasionibus annisussum eam reddere tum breviorem, triplô fere, tum facilioremlonge. doctis videri potius qvam docendis scriptam, monens,tolliqve reliqvas etiam difficulates svadens. Sed in tertio qvod proponebamus, Essicere Grammaticapraecepta receptis faciliora, et usu amoeniora, defecisseindustriam nostram, observavit Vir sapiens, Illustriss. Vossii (qvi scriptis de re Grammatica Libris VII, infinitosGrammaticorum errores feliciter detexit et jugulavit) filumseqvuris. Qvod non adeo difficile fuit magni Aristarchi GerhardiJoh. (2) Accuratiorem, qvae praeceptis per omniaveris (vulgares enim omnes, etiam Molnariana Hungarica,hiatibus et erroribus scatent, ut integram ac puram Latinitateminde disci impossibile sir) viam tutam, cui tuto insistere liceat,ostenderet. Tentavimus igitur ante hoc triennium Grammaticam (Janualemnostram) constituere omnibus receptis, (I) Pleniorem, qvaetotum Sermonis artisicium (ad Periodos usqve) detegens, necessariumnihil omitteret. Nempe qvia qvicqvid agimus, Creaturae rationalirationes rerum, adeoqve sermonis, detegendae sunt: ut videndovideant, et intelligendo intelligant, qvid fiat, qvomodo fiat, etcur sic. prolixeostendimus.) Qvia tamen Usus solus, sine praeceptis ac Regulis,coecum qviddam est, et vacillans, accedimus illorum rationibus, qvi cognitionem lingvae Usu comparari, Regulis tamen confirmari,volunt. Lubinus magnis obtestationibus svasit:(qvemadmodum Methodi lingvarum noviss. usu potius, et continuâ bonorum Authorum lectione, doceri etdiscisvadens: sicuti et D. Hinc non sine causa Lipsius Grammaticas nugas, etCaselius (qvantus et ipse Vir?) plusqvam nugas, appellat:uterqve propemodum praecepta Grammatica (tam spinosa illa, et adveram Eruditionem nihil conferentia) Scholis eliminari, lingvamqveL. Nam per eos haud alia ratione Grammaticam licet discere,qvam discendis tot supervacaneis, qvae paulo post ventis tradantur.Atqve utinam hâc solum parte peccaretur! Nunc illi etiam, qvi nonexiguâ curâ omnia perseqvi sese studuerunt, immane qvantum falsorumCanonum (NB.) coacervârunt: et tamen in tanta commentorumcammentatiorumqve mole plurima (NB.) momenti maximi necdigito attigerunt et c. Qvod utinam intelligerent, qvipueritiam in bujus Artis praeceptis formandam, aut firmandam,suscepêre. Gerhardus autemVossius, Grammaticorum nostro seculo Coryphaeus, ita scribit: Latinae Lingvae docendae rationem a vulgari aliam esseinveniendam lubens agnosco: tantamqve Canonum et Exceptionum molem,qvâ puerorum ingenia hodie obtunduntur, neuti vam necessariam, imonoxiam maximopere, esse sentio. Qvisculpet? Etiam in Grammaticis omnino aliqvid videre nos praeantiqvis necesse est: inqvit Laurentius Valla. Etiam igitur inScholis: etiam ratione Libellorum Grammaticorum, et Methodi.Verumenimvero qvia de confusis et obscuris Grammaticis praeeeptis,exsurgenteqve hinc Ingeniorum tortura, invaluerunt qverelae, etexstant doctissimorum Virorum, aliter esse rem iustituendam,consilia: ausi sunt nostro seculo Viri cordati (Sisypheos Scholarummiserati labores) aliter atqve aliter emendationem tentare. MUtari qvidqvam publico usu receptum, nisi in melius (adeoqveevidenter melius) nemo qvi sapit unqvam svadebit. Continens Residuum GrammaticaeVestibularis.

ea qvae ab Anno 1650 ad annum1654 in Hungaria acta.

Nervus belli pecunia infinita